BodemCoolstof-tool geeft teler inzicht in organischestofbalans

In de tool wordt de vastlegging van koolstof en de totale koolstofbalans doorgerekend. Ook laat deze de trend in het organischestofgehalte over de tijd zien.

Knelpunt is dat het programma nog te veel is gericht op het bouwplan van een akkerbouwer en te weinig op die van een groenteteler. Dat blijkt onlangs tijdens een bijeenkomst in het Noord-Hollandse Wervershoof, waar bloemkool- en broccolitelers die zijn aangesloten bij telersnetwerk Vollegrondsgroente.net toelichting kregen over de tool.

Gratis tool

De BodemCoolstof-tool is ontwikkeld binnen het onderzoeksprogramma 'Slim Landgebruik' en is gratis te gebruiken in het onlineplatform FarmMaps, het voormalige Akkerweb.

Door van een perceel gegevens over de aanvoerbronnen van organische stof en het organischestofgehalte in te voeren, presenteert de applicatie een koolstofbalans waarin een teler kan zien wat er over de tijd gebeurt en hoe bepaalde teeltmaatregelen van invloed zijn op die balans.

Data RVO en softwarebedrijven

De historie van een perceel, zoals het bouwplan, de gewasopbrengst, bodemgegevens en regionale klimaatdata, kan het programma ophalen uit gegevens van de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO) en softwarebedrijven als AgroVision en Dacom.

'De tool geeft de teler handvatten om bepaalde maatregelen te nemen waardoor die de koolstofbalans op de percelen beter kan vasthouden', zegt Joost Cruijsen, onderzoeker bij Wageningen Environmental Research en betrokken bij de modellering van de applicatie.

Variëren

'In het programma kan de gebruiker gemakkelijk variëren. Je kunt rekenen met de huidige gewasrotatie en het bijbehorend management voortzetten in de toekomst, maar ook het invoeren van alternatieve toekomstscenario's is mogelijk om de effecten daarvan te testen.'

Volgens Cruijsen is het vooral belangrijk om te kijken wat bepaalde teeltmaatregelen op de lange termijn doen. Als voorbeelden noemt hij het inbrengen van rustgewassen, schuiven in rotaties of meer of minder organische mest toedienen. 'De veranderingen op korte termijn zijn klein. De BodemCoolstof-tool laat veranderingen zien over een langere tijd', zegt de onderzoeker.

Grondgebonden akkerbouwbedrijven

Studenten van Aeres Hogeschool Dronten lieten de bloemkool- en broccolitelers zien hoe de invoering van de tool in zijn werk gaat. Het programma is vooral ingericht op grondgebonden akkerbouwbedrijven en minder op de vollegrondsgroenteteelt, waar tuinders vooral in de regio West-Friesland te maken hebben met huurland. Dat maakt het voor hen lastiger om te werken met de BodemCoolstof-tool in de huidige vorm.

'We hebben hier soms maar drie maanden per jaar een perceel in gebruik', zegt een teler. 'Dan zijn het voor ons te veel inspanningen om het organischestofgehalte omhoog te krijgen omdat we te maken hebben met verschillende grondgebruikers en we er later niets van terugzien. Ook hebben we weinig percelen die we jaren achter elkaar gebruiken.'

Gezamenlijk maatregelen nemen

Cruijsens onderschrijft dat de applicatie nog niet goed genoeg is ingericht voor groentetelers, maar benadrukt dat de percelen afzonderlijk zijn te koppelen aan een bedrijf. Dan geeft de tool wel een overzicht van wat de koolstofbalans op bedrijfsniveau doet. 'Mogelijk biedt het ook kansen voor de verschillende grondgebruikers om gezamenlijk maatregelen te nemen', oppert hij.

Verder kloppen volgens de aanwezige groentetelers de gegevens van het ingevoerde bouwplan niet, omdat op sommige percelen drie gewassen in één jaar worden verbouwd. RVO houdt alleen rekening met het gewas dat de ondernemer opgeeft voor de Gecombineerde opgave, oftewel de meitelling. De tool biedt nog niet de mogelijkheid voor het invoeren van meerdere gewassen in één teeltseizoen.

Klimaatverandering

Lector duurzaam bodembeheer Gera van Os van Aeres Hogeschool lichtte het steeds grotere belang van voldoende organische stof in de bodem toe. 'Door klimaatverandering krijgen we langere droogteperioden of in korte tijd veel neerslag.'

Organische stof draagt bij aan een beter infiltratie- en waterbergend vermogen. Bij te weinig infiltratie spoelen water, gewasbescherming en mest af naar het oppervlaktewater. Dat is zonde en gaat ten koste van de waterkwaliteit. Een goede waterberging is belangrijk om droge perioden te overbruggen', legt Van Os uit.

Verder ging de lector in op het door Nederland vastgestelde doel in het Klimaatakkoord om de CO2-uitstoot fors te verminderen. 'Daarbij is de overheid afhankelijk van de inzet van boeren.'