Autonome robot Lely Exos haalt en voert autonoom vers gras

Lely introduceerde Lely de Exos al in 2020. Niet live, maar digitaal op video. Ondertussen ging het testen door. Nu is de zesde versie praktijkrijp verklaard en start de verkoop van de robot.

Met een quad en gps-baken brengt Lely eerst de velden in kaart waar de Exos mag grazen. Behalve de greppels worden ook de slootkanten uitgemeten. Via twee Trimble gps-ontvangers – één voor positie en één voor rijrichting – rijdt de Lely Exos met 3 tot 4 kilometer per uur naar het veld en laadt zijn bunker tot maximaal 1.000 kilo vers gras. Een 3D-camera en stootbumper voor- en achterop zien en voelen obstakels om de Exos te stoppen.

Odometrie

Bij gaten in het kavelpad of andere oneffenheden zijn er digitaal zones in te stellen om langzamer te rijden. Binnen in de stal is er geen gps-ontvangst. Daarom navigeert de Lely Exos daar via odometrie. Vanaf een startpunt telt de robot zijn wielomwentelingen en weet zo hoever hij de voergang is opgereden.

Met ultrasoonsensoren ziet de 2,8 meter brede en 7,4 meter lange Lely Exos net als de Lely Vector en Lely Juno voer- en aanschuifrobots de afstand tot het voerhek. Met beide robots wordt ook gecommuniceerd, zodat zij elkaar niet in de weg rijden.

Laag energiegebruik

De Exos is elektrisch aangedreven vanaf een 400 volts-accupakket en daarom licht gebouwd met een zo laag mogelijk energieverbruik. Zo is er een 2 meter brede vingerbalk die minder vermogen vraagt dan een schijven- of trommelmaaier. De vingerbalk is bovendien lichter en compacter van bouw en heeft met zijn knippende bewegingen een goede snijkwaliteit.

De messen moeten wel elke week worden geslepen, waarvoor Lely een aparte slijpservice heeft opgericht. Een elevator met kunststof meenemers raapt het gras op en lost dit boven in de kuub van 12 kuub. Dat geeft minder structuurschade dan van onderaf vullen.

Een sensor boven in de bak laat de pvc-bodem tijdig draaien tot het gras de loswalsen achterin raakt of de weegstaven het gewenste laadgewicht meten. Door het veelvuldige gebruik van pvc, kunststof en aluminium is het eigen gewicht van de Lely Exos zo'n 3.400 kilo.

De lichte bouw spaart ook de bodem. Gekozen is voor individueel aangedreven wielen met brede 520/50R17-banden op 0,8 bar. Beide assen zijn voorzien van schamel- in plaats van fuseebesturing. Dit zou minder energie vragen en geeft minder slip en frictie op de bodem.

Instelbare patronen

Maaien gaat via instelbare patronen waarbij de Lely Exos nooit over nog te maaien gras rijdt. Vogelnesten zijn met gps-coördinaten in het maaipatroon toe te voegen. Op de kopakkers wordt zelfs een paar keer gestoken om ruimte vrij te maaien.

In slootkanten en greppels laat de Lely Exos nu nog het gras staan. Die moet de veehouder af en toe zelf kort maaien met de trekker. Er wordt gewerkt aan een oplossing om ook die kanten en greppels automatisch mee te kunnen maaien.

Opladen

Handig is dat tien nozzels direct achter de maaibalk vloeibare kunstmest doseren. De kunstmest wordt automatisch in een tank van 100 liter gepompt, terwijl de Lely Exos aan de laadpaal staat. Een ronde maaien, transport, lossen en stroom laden duurt afhankelijk van de afstanden zo'n twee uur en kost 4 tot 5 kilowattuur aan stroom. De koeien krijgen zo meerdere kleine porties per dag voorgeschoteld.

Lely houdt de robot 24 uur per dag, zeven dagen in de week op afstand in de gaten om de veehouder te ondersteunen. De Lely Exos is met handbediening eenvoudig op een BE-oplegger te zetten en direct te vervangen bij een grote storing. Stilstand en opnieuw inleren zijn niet nodig. De Lely Exos is ook handmatig met de mobiel te sturen.

Een aanschafprijs wil Lely niet geven, maar vanaf 1.000 ton vers gras voeren of 200 ton droge stof per jaar zou de Lely Exos rendabel moeten worden door arbeidsbesparing en meer eiwit uit vers gras. Het grootste bedrijf waar de robot nu draait, melkt vierhonderd koeien.